urba-kurwa-nowicz ubecki kurwiszon
↧
No dalej - bydlaki - zapodajcie to QSO z Brazylią emisją FT8call
↧
Coś wam zdradzę - kutasy - w czym jestem dobry
urba-kurwa-nowicz ubecki kurwiszon
↧
↧
Pamiętna data 20 lipca 1969 roku.
urba-kurwa-nowicz ubecki kurwiszon
↧
W Japonii zjawisko masturbowania synów przez matki nie jest powszechne, ale się zdarza.
Buachachachachahachacha
↧
Pasmo 17 m mode FT8 01.10.2018
↧
↧
UWAGA OBWIESZCZAM ŻE OPUSZCZAM TO FORUM
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
Potwierdzam
Opuszczam to forum
Podróba…
↧
Misza Czerepak czy ty masz to "twoje nazwisko" po babce badylarce?
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
Dlaczego się wstydzisz nazwiska Misza Czerepak
Jak pozyskał to co nosi?
Podróba…
↧
Misza Czerepak czy ty masz to "twoje nazwisko" po babce badylarce?
[quote=Michal_Czerkawski_sq4ctp][quote=Michal_Czarkowski_sq4ctp]
Widzę, że już wróciłeś.(http://kf-ukf.iq24.pl/default.asp?grupa=165377&temat=480065) Podróbko…
BTW: Czy pomyślałeś o tym, że skurwysynem był Twój ojciec? To, że miał przypadkowe nazwisko już napisałeś tu: http://kf-ukf.iq24.pl/podglad_posta.asp?id_komentarza=2589831, w tym temacie: http://kf-ukf.iq24.pl/default.asp?grupa=162755&temat=480015…
Ty, podróbka, prawie się popłakałem.
Ze śmiechu… Buahahahahahahahahaha
Umrzyj…
Może jeszcze chciałbyś PESEL od kogoś?
Napisz więcej o sobie, przecież lubisz o tym pisać…
Napisz jak to się stało, że jesteś stuknięty… Wiesz… Co najmniej raz…
Wracaj do tego tematu o swoim przypadkowym nazwisku:
http://kf-ukf.iq24.pl/default.asp?grupa=162755&temat=480015][/quote]
Misza Czerepak z nazwiskiem kupionym przez babkę na bazarze, ty nie jesteś zdolny do wyższych uczuć, płacz tobie jest obcy.
Ty tylko wtedy płaczesz jak ci drzazga w dupę wlezie, jak cię ktoś ustawi w koncie, gdzie twoje miejsce.
Dlaczego wstydzisz się swego nazwiska?[/quote]
Widzę, że już wróciłeś.(http://kf-ukf.iq24.pl/default.asp?grupa=165377&temat=480065) Podróbko…
BTW: Czy pomyślałeś o tym, że skurwysynem był Twój ojciec? To, że miał przypadkowe nazwisko już napisałeś tu: http://kf-ukf.iq24.pl/podglad_posta.asp?id_komentarza=2589831, w tym temacie: http://kf-ukf.iq24.pl/default.asp?grupa=162755&temat=480015…
Ty, podróbka, prawie się popłakałem.
Ze śmiechu… Buahahahahahahahahaha
Umrzyj…
Może jeszcze chciałbyś PESEL od kogoś?
Napisz więcej o sobie, przecież lubisz o tym pisać…
Napisz jak to się stało, że jesteś stuknięty… Wiesz… Co najmniej raz…
Wracaj do tego tematu o swoim przypadkowym nazwisku:
http://kf-ukf.iq24.pl/default.asp?grupa=162755&temat=480015][/quote]
Misza Czerepak z nazwiskiem kupionym przez babkę na bazarze, ty nie jesteś zdolny do wyższych uczuć, płacz tobie jest obcy.
Ty tylko wtedy płaczesz jak ci drzazga w dupę wlezie, jak cię ktoś ustawi w koncie, gdzie twoje miejsce.
Dlaczego wstydzisz się swego nazwiska?[/quote]
↧
pepe polszacki - Każdy twój post odnosi się do mojego tematu, do moich postów.
Inny temat, w którym poruszono temat nazwisk:
http://kf-ukf.iq24.pl/default.asp?grupa=162755&temat=480068
http://kf-ukf.iq24.pl/default.asp?grupa=162755&temat=480068
↧
↧
pepe polszacki - Każdy twój post odnosi się do mojego tematu, do moich postów.
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
- KrisSielskiPOL1QL_SQ6ADE pisze:
Misza napisz nam dlaczego ty nigdy nie wspomniałeś, że miałeś rodziców?
A upierdliwie twierdzisz że babkę tylko miałeś
Wyrwałeś dupku z kontekstu jakoby nazwisko było przypadkowe
Twój przypadek bycia dzieckiem babki wytłumacz, bez rodziców biologicznych
Babka cię adoptowała?
Jak adoptowała - dlaczego? Rodzicom odebrano prawa rodzicielskie
Ty masz nazwisko babki - rodzice nazwisk nie mieli?
Napisz nam Misza Czerepak coś o twoim pochodzeniu, o twoim nazwisku.
Jak to się stało, że babka musiała ciebie adoptować, czy może tylko była rodziną zastępczą dla ciebie?
Ale co z tym nazwiskiem Misza?
Ty masz wszystko z bazaru?
Świstek o Przysposobieniu Do Zawody Rolnika
Nazwisko
Partnera też masz z bazaru, babka ci go kupiła?
A auto Misza - masz auto?
A jak masz, to z bazaru go masz Miszeńku kochany.
Podróba…
↧
Skorupy - jedna z najstarszych dzielnic Białegostoku. Postanowiłem wypromować trochę
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
Skorupy - jedna z najstarszych dzielnic Białegostoku
23 czerwca 2018
Takich miejsc w Białymstoku zostało już niewiele, a te - które są - coraz bardziej ulegają niszczeniu. O Bojarach mówi się dużo, ale o Skorupach nieco mniej, a to ta część Białegostoku, która leży w granicach miasta od 100 lat.
Chce o tym przypomnieć Stowarzyszenie Inicjatyw Artystycznych "Supernova" i zachęca do poznania tej dzielnicy - bo może to być ostatnia okazja - mówi Piotr Znaniecki ze Stowarzyszenia.
Czyli skansen?
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
Narrator z typowym akcentem Białostockim
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
DO WPISU DOŁĄCZONY JEST MATERIAŁ VIDEO - PRZEJDZ NA STRONĘ ABY GO ZOBACZYĆ !
No to do następnego
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
↧
Najpopularniejsze nazwiska w Białymstoku. Wyjaśniamy ich etymologię
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
Najpopularniejsze nazwiska w Białymstoku. Wyjaśniamy ich etymologię
Które nazwiska są w Białymstoku najbardziej popularne, a których jest najmniej? Skąd się wywodzą i jaka historia się z nimi wiąże? Przedstawiamy zestawienie najpopularniejszych nazwisk w mieście i całym kraju oraz wyjaśniamy ich etymologię.
Według danych przygotowanych przez Biuro Komunikacji Społecznej Urzędu Miejskiego w Białymstoku na podstawie zbiorów meldunkowych miasta Białystok z kwietnia 2013 roku, najpopularniejszymi nazwiskami w mieście, niezmiennie od lat, są:
Dąbrowski/a – 1940 osób
Kozłowski/a – 1764 osoby
Sawicki/a – 1532 osoby
Popławski/a – 1393 osoby
Rutkowski/a – 1365 osób
Zalewski/a – 1334 osoby
Kalinowski/a – 1191 osób
Borowski/a – 1151 osób
Sadowski/a – 1135 osób
Malinowski/a – 1116 osób
Kamiński/a – 1070 osób
Łapiński/a – 1026 osób
Żukowski/a – 1021 osób
Wasilewski/a – 953 osoby
Wysocki/a – 919 osób
- Nazwisko Kozłowski/a może mieć różne motywacje - pochodzić od nazw miejscowych "Kozłów", "Kozłowo" lub od staropolskiego słowa "koźli" albo "kozioł". Nazwisko to zostało zapisane po raz pierwszy w 1386 roku - wyjaśnia językoznawca prof. Urszula Sokólska, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej UwB.
Nazwiska Sawicki/a i Popławski/a także są bardzo stare i pochodzą od nazw miejscowości.
- Nazwisko Sawicki/a zostało utworzone od nazwy miejscowości "Sawice", a Popławski/a od miejscowości "Popławy". Po raz pierwszy użyto je w roku 1486 – tłumaczy prof. Sokólska.
- Według K. Rymuta ("Nazwiska Polaków"), nazwisko Kalinowski/a zostało utworzone od wyrazu "kalina", który odnosi się do drzewa mającego owoce o czerwonym kolorze – dodaje dyrektor Instytutu Filologii Polskiej UwB.
Pojedyncze nazwiska występujące w Białymstoku to m.in. Lewonczuk, Krakus, Pilich, Myjak, Leśny, Dziadzioł, Dychał, Gławęd, Zimorowicz, Jodł.
Także Ministerstwo Spraw Wewnętrznych opublikowało listę najpopularniejszych nazwisk w Polsce (dane zostały ustalone na podstawie stanu zbioru PESEL z dnia 31.12.2013 r.) Na samym szczycie listy są: Nowak (274 514), Kowalski/a (176 397), Wiśniewski/a (138 474), Wójcik (125 207), Kowalczyk (122 473), Kamiński/a (119 529), Lewandowski/a (117 143), Dąbrowski/a (116 226), Zieliński/a (115 203), Szymański/a (112 957).
Dla porównania, w całym kraju odnotowano 96 103 osoby o nazwisku Kozłowski/a, 59 222 Malinowskich, 55 157 Rutkowskich, 49 038 Zalewskich, 47 413 Sadowskich, 42 855 Sawickich, 40 573 Kalinowskich oraz 33 045 osób o nazwisku Borowski/a.
Ciekawe
Nie odnotowano takich nazwisk jak:
Czerepak
Czerkawski
Czerpak
Czerkawskij
Czarkowski
Czara
Czarka
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
↧
Nazwiska aluzyjne Żydów białostockich
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
Nazwiska aluzyjne Żydów białostockich
Artykuły prof. dr hab. Zofii Abramowicz
Nazwy osobowe każdego narodu kształtują się w określonym czasie i w określonej, właściwej tylko dla niego kulturze. Dlatego antroponimia poszczególnych narodów, pomimo pewnych zbieżności zwykle różni się od pozostałych pewnymi cechami, które można określić mianem narodowych właściwości wyróżniających ją na tle systemów antroponimicznych innych nacji. W nazewnictwie Żydów białostockich niewątpliwie wyróżniającymi się na tle antroponimii słowiańskiej są nazwiska aluzyjne. Na ich powstanie miała wpływ nie tylko kultura, ale i skomplikowana historia narodu żydowskiego, bowiem często nawiązują one do pewnych faktów historycznych odnotowanych w Biblii oraz do metaforyki i symboliki, jaka z czasem rozwinęła się na bazie tych zdarzeń. W literaturze przedmiotu używa się różnych terminów w stosunku do tego typu żydowskich nazw osobowych: poetyckie, aluzyjne, ozdobne, co wskazuje na różnorodność typów semantycznych i trudności w jednoznacznym określeniu tych antroponimów. Na podstawie materiału antroponimicznego Żydów białostockich w nazwiskach aluzyjnych można wyodrębnić co najmniej kilka grup nazw osobowych przyjmując za kryterium podziału motywację, jaką kierowali się w procesie twórczym autorzy antroponimów. Analizując znaczenie antroponimu na tle kultury narodu i ogólnej sytuacji bytowej diaspory w kraju osiedlenia bez problemu można odczytać zawarty w nazwisku głębszy sens.
W materiale nazewniczym Żydów białostockich zwracają uwagę nazwiska pochodne od nazw zwierząt, roślin, kamieni szlachetnych, przedmiotów oraz nazw kolorów. Nie wnikając głębiej w istotę onimizacji tych grup semantycznych leksyki apelatywnej powstałe na ich bazie nazwy osobowe można zakwalifikować do kategorii przezwiskowych lub metonimicznych, wskazujących na wykonywany zawód, ponieważ w słowiańskich systemach onimicznych ten typ nazwisk tak właśnie powstawał. Jeśli jednak przeanalizujemy tę grupę nazwisk żydowskich na tle kultury narodu, taka interpretacja materiału nazewniczego może być błędna, okazuje się bowiem, że określony typ nazwisk występuje na różnych terenach i często jest przekładany na różne języki. Takie upodobanie do jednakowych nazwisk nie może więc być przypadkowe. Wnikliwa analiza tekstów biblijnych pozwala wysnuć wnioski, że nazwiska żydowskie w różny sposób nawiązują do wydarzeń z przeszłości narodu, zwłaszcza do tych chlubnych kart w jego historii. Możemy wśród nich wyodrębnić grupę nazwisk ewokacyjnych, wskazują one bowiem na określone zdarzenia odnotowane w Biblii. W nazwiskach zgromadzonych w “Słowniku etymologicznym nazwisk Żydów białostockich” (Abramowicz, 2003, dalej “Słownik”) występuje znaczna ilość nazw osobowych, które możemy zakwalifikować do tego typu antroponimów. Nazwiska Baran, Kewes, Lam, Ram, oraz pochodne: Baranc, Lamer, Lames, Ramer, Ramo przypominają ofiarę złożoną przez Abrahama w zamian za syna Izaaka (Rdz 22: 13), Kruk, Rabałowicz, Rap, Raver, Rob, Woron, Woronko są ewokacją proroka Eliasza żywionego na pustyni przez kruka (1Krl 17: 6), Przepiórka, Przepiórko przypominają o wyprowadzeniu przez Mojżesza Izraelitów z Egiptu (Wj 16: 13), zaś Kaleka, Krumer, Lom nawiązują do Jakuba utykającego na nogę po walce z aniołem (Rdz 32: 32, 33). Drabinek, Drabinke mogą nawiązywać do drabiny Jakubowej sięgającej nieba (Rdz 29:10), natomiast Studen, Studnik kojarzą się ze studnią, przy której Jakub spotkał Rachelę (Rdz 29: 10). Loder (od lód), Waser, Wasser, Waserman, Wasersztejn mogą być aluzją do Izaaka (Rdz 24:14). Do tego typu nazw osobowych można zaliczyć także nazwiska Ber, Medvid, Medwed, Medwied, Medwijed i pochodne: Berel, Berelsztejn, Doberman, Medvedev, Niedźwiadowicz i in.), ponieważ niedźwiedź (niem. Bär, hebr. dob/dow) był symbolem pomsty za zniewagę wyrządzoną Elizeuszowi (2Krl 2: 24), zaś Tukerwicz (: Tuck ‘złośliwy figiel’) może być aluzją do podstępu Jakuba (Rdz 27:14-19). Nazwisko Szaluta nawiązuje do funkcji Józefa (regent) (Rdz 42: 6).
Drugą dosyć liczną i zwracającą uwagę grupą zgromadzonych w “Słowniku” antroponimów są nazwiska emblematyczne nawiązujące do pokoleń Izraela. Aby zrozumieć sens tych nazw osobowych należy sięgnąć do historii narodu, przyjrzeć się strukturze społecznej dawnego Izraela opartej na więzi rodowej w obrębie jednego pokolenia (Tronina, 1999: 31. W publikacjach dotyczących nazewnictwa żydowskiego zwykle natrafiamy na odwołanie do błogosławieństwa Jakuba (Rdz 49), w którym pięciu z synów otrzymało przydomki zwierzęce. Nazwy zwierząt charakteryzujące losy pokolenia stały się w kulturze żydowskiej podstawą powoływania do życia nowych imion, a z czasem również nazwisk stanowiących emblematy pokoleń Izraela, które zastępowały imię patriarchy, eponima rodu (Tronina, 2000: 167). Przyrównanie Judy do lwa, zaś Neftalego do jelenia dało podstawy do utworzenia przez Żydów białostockich takich nazwisk jak Aria, Arie, Lew, Loew, Izgur, Hirsz, Hersz, Jelen, Jeleń i prawdopodobnie Jelin, Jellin oraz pochodnych od nich Lewka, Lewke, Lewko, Lewin, Cewjbaum, Herszberg, Herszfeld, Herszhorn, Herszkop, Herszkowicz, Herszman, Herszowicz, Herszykowicz, Herszylkowicz, Hirszbejn, Hirszhorn, Hirsz-Kapeloszni, Hirszowicz, Hirszowski, Hischhorn i Girshgorn, Jeleniewicz, Jeliniewicz, Jelinow, Jelingorn, Olenik i zapewne również Leonowicz, Leonchuk i in. Nawiązania do Judy należy też upatrywać w nazwiskach Lejbenafus (‘lwia stopa’) oraz Lejbengaft (‘lwia skóra’). Beniamin został nazwany przez Jakuba ‘wilkiem drapieżnym’, dlatego do jego rodu nawiązują nazwiska białostoczan: Lupe, Wilk, Wolf, i pochodne: Wejwejek, Welwelewicz, Wolfowicz, Wolfowski, Wolgel, Wulfin, Wilczyk, Wylczyk, Wolkin, Wołkin, Wołkow, Zewko i in. Nawiązaniem do Issachara nazwanego osłem można uznać nazwisko Ejszel. Wśród nazwisk Żydów białostockich nie ma natomiast odniesienia do Dana przyrównanego do węża i jadowitej żmii. Przyczyną braku w białostockim materiale antroponimicznym tego emblematu był zapewne negatywny wydźwięk tej metafory (Tronina, 2000: 167). Brak ten w pewnym stopniu wyrównują nazwiska oparte na emblematach innych pokoleń izraelskich wydedukowanych z niejasnych wyroczni błogosławieństw Jakuba: Aser – Baranek, Efraim – Ryba. Do imienia króla Dawida, pochodzącego z pokolenia Judy może nawiązywać nie tylko nazwisko Lew, lecz również Gwiazda (Tronina 2000: 167). Wśród nazwisk Żydów białostockich mamy następujące: Fisz, Gwiazda, Riba, Ryba, oraz pochodne Fiszek, Fiszel, Fiszeles, Fiszelewicz, Fiszelzon, Fiszeo, Gwiazdo, itp.
Nazwisk emblematycznych nie należy łączyć wyłącznie z emblematem zwierzęcym. Podobną funkcję pełnią bowiem nazwy osobowe pochodne od nazw kolorów lub kamieni szlachetnych. Także ich metaforyka ma korzenie biblijne. Kamienie szlachetne symbolizują 12 fundamentalnych podstaw Izraela na napierśnikach wyższego duchowieństwa (Wj 28: 17-20). W ten sposób nazwisko Jaspe może nawiązywać do rodu Beniamina, ponieważ symbolem jego był jaspis. Kamień rubin symbolizował Reubena, a więc nazwisko Rubin jest aluzją do tego faktu, zaś szafir – kamień Issachara motywował pojawienie się nazwisk Safir, Sapir, Sapiro, Szapir, Szafir i innych wariantów oraz compositów: Blaustein, Modrykamień. Symbol Dana – onyks znajduje potwierdzenie w nazwisku Lejszem. Dlatego nie powinny dziwić występujące w materiale białostockim pozostałe nazwiska tego typu: Bursztyn, Diamant i Jahalom, Jagłam, Jagłom, Perła, Żelazo i in. Wiele nazwisk białostoczan jest opartych na apelatywach złoto i srebro: Gold, Golda, Golde, Zilber, Zylber i pochodne Goldas, Goldbart, Goldbejn, Goldberg…, Silberblat, Zilberfenig, Silberman, Złatko, Złotko, Złotkiewicz i in. Taki sam wydźwięk mogą mieć również nazwiska pochodne od nazw kolorów, bowiem odpowiadając barwom znamion rodów stają się emblematami tych rodów, np. w Biblii kamieniem Reubena jest rubin, zaś jego barwa – czerwień. Ulubionym kolorem Simeona jest zieleń, Zebulona – biel, zaś Józefa i Beniamina – czerń. Dlatego nazwiska Żydów białostockich Biały/Bijeły, Brajn, Braun, Czerny, Szwarc, Geremaizo, Geremajze, Grin, Gryn, Niebieski, Zhelty, Zolty, Żółty i in. oraz pochodne od nich Czarnes, Tcharnezi, Tzirvin (w znaczeniu ‘czerwień’), Szwarcberg, Szwarcbort, Szwarcbrod, Szwarcbuch, Szwarcenberg, Szwarcman, Szwarcsztejn, Żółtak mogą nawiązywać do określonych rodów.
Wśród nazwisk Żydów białostockich występują także nazwy, które wykraczają poza ramy ewokacji i emblematu. Wiele nazwisk aluzyjnych (w tym również i odzwierzęcych) może pełnić funkcje metaforyczne nawiązując do symboliki narodowej, popularnych motywów hagadycznych i kabalistycznych, jak np. łania, sarnica, która jest uważana w tradycji żydowskiej za ‘sprawiedliwą pomiędzy zwierzętami. Łania uciekająca przed goniącymi ją psami i myśliwymi jest symbolem wygnania Izraela i jego cierpień doznawanych w diasporze i jednocześnie zapowiedzią nadejścia czasów mesjańskich (PSJ 2003, t.II, 71). Do tego symbolu w nazewnictwie białostoczan mogą nawiązywać nazwiska Gamczej, Hindis, Sarna, Sarne. Łania najczęściej jest przedstawiana razem z jeleniem i zającem. Jeleń to nie tylko znak pokolenia Neftalego, symbolizuje również jedną z cech człowieka sprawiedliwego, tj. szybkość z jaką powinien on się odznaczać w wypełnianiu woli Bożej. Jeleń biegnący, spoczywający na wzgórzu czy pod drzewem jest symbolem narodu izraelskiego, który powróci z wygnania do ojczyzny swych przodków, a także znakiem odkupienia Izraela w czasach mesjańskich (Iz 35: 6, PSJ 2003, t.I, 671). Zając oraz królik w żydowskiej sztuce kultowej uosabiają naród żydowski, którego jedyną obroną przed prześladowaniem była ucieczka (PSJ 2003, t.II, 817), o czym zdają się przypominać nazwiska: Krulik, Zaionts, Zajac, Zając, Zajc, Zajec, Zayats, Zajczyk, Zajcman, Zajcszpajder i in. W kontekście antroponimii pochodnej od nazw zwierząt należy zwrócić uwagę na jidyjskie nazwisko Ejnhorn ‘jednorożec’. Obecność tego legendarnego zwierzęcia w tradycji judaistycznej wydaje się być bardzo wczesna, ponieważ już w Septuagincie słowo hebrajskie reem (oznaczające bawołu) przetłumaczono jako ‘jednorożec’. Wizerunek jednorożca staje się powszechny w kultowej sztuce żydowskiej na terenach Europy wschodniej od XVIII w. Spotykamy go na macewach, w polichromiach synagog, iluminowanych manuskryptach hebrajskich itp. Nie jest to symbol jednoznaczny. Może oznaczać człowieka sprawiedliwego, być znakiem zbawienia (Ps 75: 11, 92: 11), wyrażać moc zbawczą i opiekuńczą nad narodem wybranym (Lb 23: 22), w układzie z Lwem i Drzewem Życia może symbolizować potęgę odbudowanego i zjednoczonego w czasach mesjańskich królestwa Dawidowego lub być godłem Efraima (Pwt 33: 17). Podobną funkcję w antroponimii żydowskiej pełnią inne nazwiska odzwierzęce, jak np.: Gejsen, Oks, Oksen, Oksenhorn, Schor, Szor itp., pochodne od nazw poszczególnych gatunków ryb: Forel, Hecht, Karaś, Karasik, Karp, Szczupak i in. (jako nazwiska nawiązujące do Efraima), ptaków: Ceranko, Fogel, Falk, Fink, Genz, Gęś, Gęsiak, Gąsior, Gusiaczko, Gołąb, Golub itp. Niewątpliwie metaforyczny wydźwięk posiadają również nazwiska nawiązujące do symboliki światła, słońca i księżyca, które zgodnie z tradycją żydowską stworzył Bóg czwartego dnia kreacji świata jako światło większe i mniejsze, by rządziły dniem i nocą (Rdz 1: 14-1. Nawiązują do tego faktu nazwiska Szamszyns (‘Shams ‘słońce’), Zonszajn (‘słoneczny blask’), Jarcha, Jarcho, Lune, Manda (‘księżyc’) i pochodne Lunowicz, Łunowicz, Lunski, Łuński i in. Ze światłem związane są nazwiska Jachtung, Light oraz Urel, Uryn.
Wyjątkowa obfitość antroponimów ‘drzewnych’ i ‘kwiatowych’ dowodzi, że nie jest to zjawisko przypadkowe. Dokładniejsza analiza pokazuje, że nazwiska oparte na nazwach roślin pełnią, podobnie jak emblemat zwierzęcy, funkcję symboliczną. Takie nazwiska jak Baum, Drzewko oraz pochodne od nazw różnych gatunków drzew liściastych, iglastych jak również i owocowych po raz kolejny zmuszają do sięgnięcia do symboliki biblijnej. W Biblii natrafiamy na Drzewo Mądrości, Drzewo Życia, Drzewo Jessego. Motyw drzewa rozwijany był w kulturze ludów wschodu, odnajdujemy go w folklorze, apokryfach, midraszach. W antroponimii istotne znaczenie, jak się wydaje, pełni jednak nawiązanie do ‘drzewa Jessego’. W sferze nadziei mesjańskich fundamentalną rolę odegrało proroctwo Izajasza, w którym zapowiedział on przyjście Mesjasza, Króla sprawiedliwego jako “różdżki z pnia Jessego”, por. fragment tekstu biblijnego: “I wyrośnie różdżka z pnia Jessego, wypuści się odrośl z jego korzeni” (Iz 11: 1), i dalej: “Korzeń Jessego stać będzie na znak narodów” (Iz 11: 10). W żydowskim systemie antroponimicznym drzewo i jego poszczególne elementy (gałąź, liść, korzeń, pień) stają się symbolem nawiązania do określonego rodu, plemienia, szczepu. Służą, zwłaszcza w antroponimii jidyjskiej powstałej na bazie języka niemieckiego, jako element strukturalny do tworzenia compositów o charakterze patronimicznym. Trudno je jednak zaliczyć do typowych patronimów występujących w systemach innych narodów, ponieważ służąc do określania więzi rodowej mają jednocześnie charakter metaforyczny i nawiązują do wydarzeń biblijnych, por. nazwiska białostoczan: Blat, Baum, Cemach (‘odrośl’), Gałązka, Gołązka, Berenbaum, Cewjbaum, Elbaum (‘drzewo oliwne’), Fejgenbaum, Kacenenbaum, Korenbaum, Kornbaum, Mandelbaum, Rozencwajg itp. Warto zwrócić uwagę również na inny aspekt symboliki roślinnej. W Biblii drzewa (np. palma, figowiec) symbolizowały płodność, bogactwo, dobrobyt, piękno. Dlatego licznie występujące w materiale białostockim nazwiska powstałe na bazie różnych gatunków drzew, krzewów, gałęzi, kwiatostanów, korzeni, nazw skupisk drzewnych mogą kryć w sobie pragnienie płodności nieodzownej do przetrwania w niesprzyjających warunkach, wyrażać tęsknotę za pięknem, bogactwem, dobrobytem, por. Bez, Birenbaum, Birenshtok, Dąbczak, Dub, Jabłonka, Jałowiec, Kerszenbaum, Nusbaum, Olcha, Olchin, Olsza, Taksen, Tejtelbaum, Tenenbaum, Werbin, Wierzba, Wierzbowicz itp. Podobną funkcję pełnią w Biblii owoce czy też korzenie, jak np. mandragora – symbol miłości i płodności, (Pnp 7: 14). Kobiety jadły te owoce, aby przyciągnąć ku sobie uczucie swych mężów. Wyrazem pragnienia miłości, płodności i dobrobytu mogą być nazwiska: Cytryn, Gruszka, Jabko, Limon, Śliwka, Wisznia i in. Ścisłego związku z metaforyką biblijną należy doszukiwać się również w licznie występujących w materiale białostockim nazwiskach związanych z uprawą winnej latorośli i produkcją wina, które było również symbolem miłości. Wino i winnica w ujęciu ksiąg prorockich przypominały Boga i naród wybrany. Z tą symboliką należy więc łączyć nazwiska Herliger, Wajnberg, Wajngard, Wajnrach, Wajnraub, Winograd i in.
Analizując aluzyjność antroponimiczną nie sposób pominąć obecności wśród nazwisk Żydów białostockich nazw odnoszących się bezpośrednio do historii ciężko doświadczonego narodu. Prześladowania i wędrówki Żydów znajdują odbicie w nazwiskach: Curyk (‘odwrót, powrót’), Dach (‘ciemiężony’), Dresh (‘bicie, lanie, baty’), Gon (por. gnać), Fremdland (‘cudza ziemia’) i in. Aluzją do Żyda – wiecznego tułacza może być nazwisko Podróżnik. Aluzyjność dziejowa przejawia się nie tylko w nawiązywaniu do zdarzeń negatywnych w historii narodu. W wielu nazwiskach odnajdujemy tęsknotę za wolnością, lepszym życiem, szczęściem, dobrobytem. Przykładem nazw życzeniowych, wyrażających nadzieję na lepszą przyszłość mogą być następujące nazwiska: Erger (hebr. erga ‘tęsknić, mieć nadzieję’), Faluch (ar. falah ‘szczęście, dobrobyt’), Fraj (‘wolny’), Freilich (‘wolny, radosny’), Frid (‘pokój’), Gofung, Hoffung (‘nadzieja’), On (‘siła’), Oz (‘moc, potęga’) i in. Wiele nazwisk odwołuje się do uczuć religijnych narodu, zwraca uwagę na szlachetne cechy charakteru człowieka oraz jego wygląd zewnętrzny. Mogą wśród nich być zarówno nazwy charakteryzujące daną osobę, jak również i życzeniowe, por.: Bibljowicz, Biderman (‘uczciwy człowiek’), Blagovidov (‘człowiek o dobrym wyglądzie’), Brak (bracha ‘błogosławieństwo’), Bystrin, Chari (‘godny, dostojny’), Chisda (‘obdarzony wielkim talentem’), Czesny, Erlich (‘uczciwy’), Dajan (‘sędzia, duchowy przywódca’), Dar, Edel (‘szlachetny’), Frajnd (‘przyjaciel’), Frish (‘świeży, czysty’), Galant (‘uprzejmy’), Gewiss (‘sumienie’), Gil (‘uciecha, radość’), Sachałow (‘usłużny, uczynny’), Simcha (‘radość’) itp.
Dokonując przeglądu nazwisk aluzyjnych należy zwrócić uwagę, że wiele z nich nawiązując do różnych zdarzeń w życiu narodu może posiadać niejednoznaczną symbolikę. Dotyczyć to może np. nazwisk przybranych na cześć znanych przywódców politycznych, kabalistów głoszących określone idee. Obecność w materiale białostockim nazwisk Ari oraz Luria i pochodnych mogą wskazywać na związek tych nazw osobowych z postacią Ariego Lurii (Luria Icchak ben Szlomo Aszkenazi, (Ha-) Ari ha-Kadosz hebr. Święty Lew) i wyrażać nadzieje mesjańskie Żydów polskich. Z ruchem kabalistycznym można łączyć nazwiska nawiązujące do Jakuba Franka: Frank, Frenkiel, Frankman, Frankowski, Beszta (Baal Szem Tow): Kan, Kana, Kane, Kanne (<,, qen/qan ‘gniazdo’) i Kanc, Kanes, Kancyfer (: qan-cippor ‘gniazdo ptaka’). Nawiązaniem do ruchu chasydów i funkcji cadyków są nazwiska: Chosid, Chosyd oraz Cadkowski, Codyk, Cudek, Cudyk, Tsadik. Do nazwisk wyrażających nadzieje mesjańskie A.Tronina (2004) zaliczył również nazwiska związane z apelatywem kraj, ziemia: Land, Lande, Lando, Łande, Łando, Landes, Landsman, z ruchem syjonistycznym związanym z rewolucją bolszewicką w Rosji: Leninskij, Symbirskij, modlitwą za zmarłych: Kadysz, Kadusz, Kadyszewicz, Chwały Bożej (kabod): Kabat, Kabot, Kobeda, Koved, Kowejd. Aluzję do mistycznej treści zdania: “Lektykę (appirion) uczynił sobie król Salomon z drzew Libanu (Pnp 3: 9) zawierają nazwiska: Aperia, Aperie, Aperio, Aperyo, do ważnej części stroju kapłańskiego nawiązuje nazwisko Awnet. Nadzieje mesjańskie wyrażać może również wcześniej cytowane nazwisko Cemach i pochodne od niego Cemachowicz, bowiem możliwe jest tu nawiązanie do traktatu talmudycznego Berachot, w którym zanotowano kilka opinii na temat imienia Mesjasza (Tronina 2004).
Już ten z konieczności fragmentaryczny przegląd nazwisk aluzyjnych Żydów białostockich pokazuje, że nie jest to jednorodna grupa nazw osobowych. Metaforyczność nazewnictwa żydowskiego jest wieloaspektowa, co niewątpliwie utrudnia ustalenie trafnej etymologii. Właściwy sens nazwy własnej można odczytać tylko wówczas, gdy znane są okoliczności jej powstania oraz motywacja, jaką kierował się twórca nazwiska. Dlatego w badaniach nad antroponimią żydowską niezbędna jest wszechstronna analiza materiału nazewniczego z uwzględnieniem badań historycznych, socjolingwistycznych oraz kulturowych.
Literatura
Abramowicz Z., 2003, Słownik etymologiczny nazwisk Żydów białostockich, Białystok. Bożymińska Z., Żebrowski R., 2003, Polski słownik judaistyczny, t. I-II, Warszawa (skrót PSJ).
Demsky A., 1997, Introduktion (w These Are the Names. Studies in Jewish Onomastics, Bar-Ilan University Press, Ramat Gan, s. 7-12.
Guggenheimer E.und H. 1996, Etymologisches Lexikon der jüdischen Familiennamen, München.
Hanks P., 2003, Dictionary of American Family Names, New York.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, 1979, Biblia Tysiąclecia wyd. IV, Poznań.
Tronina A., 1999, Nazwiska Żydów aszkenazyjskich. Próba klasyfikacji. (w Studia Slawistyczne 1, Białystok, s. 312-320.
Tronina A., 2000, Nazwiska Żydów sefardyjskich. (w Studia Slawistyczne 2, Białystok, s. 165-170.
Tronina A., 2004, Nadzieje mesjańskie w nazwiskach Żydów polskich. Referat wygłoszony na XIV Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej w Białowieży 8-10.09.2004 (w druku).
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
↧
↧
PODLASIE – ETYMOLOGIA Nazwiska Podlasia
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
Nazwiska Podlasia
Podlasie jest obszarem niezwykle interesującym także ze względu na niespotykane, różnorodne i nieoczywiste nazwiska. Ich interpretacje, znaczenia i pochodzenia bywają niezwykle zaskakujące - dzisiejszy post w całości poświęcimy etymologii oraz współczesnym funkcjonowaniu podlaskich nazwisk.
JAK KSZTAŁTOWAŁY SIĘ POLSKIE NAZWISKA?
Kształtowanie się nazwisk polskich jest historycznie późnym procesem - nazwiska zaczęły pojawiać się dopiero pod koniec średniowiecza. Początkowo, a więc na przełomie XV i XVI w., obejmowały tylko stany szlacheckie, a około XVII i XVIII rozprzestrzeniły się na mieszczaństwo, chłopstwo oraz Żydów. Na Podlasiu nazwiska zaczęły funkcjonować dopiero pod koniec XVIII w. Pochodzą one przede wszystkim od przezwisk, które wcześniej funkcjonowały wśród społeczności wiejskiej i z czasem przechodzić zaczęły z pojedynczych osób na potomków. Przezwiska brały się głównie od nazw wykonywanych przez chłopów zawodów oraz charakterystycznych dla pojedynczych osób lub dla całych rodzin cech. (1)
STRUKTURA NAZWISK & ZNACZENIE
I. NAZWISKA PATRONIMICZNE
Na Podlasiu najczęściej spotykane są nazwiska zakończone na -uk i -czuk. We wsi Trześcinka, znajdującej się (3), nazwiska zakończone na -uk i -czuk stanowią aż 90% wszystkich występujących tam nazwisk! Dosyć często występują także na Polesiu, Wołyniu i Galicji – w pozostałych częściach Polski występują bardzo rzadko. Na samym wstępie analizy należy zaznaczyć, iż nazwiska Podlaskie dzielą się przede wszystkim na nazwiska patronimiczne odimienne oraz odapletywne. Pierwsze nazywane są inaczej nazwiskami odojcowskimi, wzięły się bowiem od imion lub przezwisk przodków, czyli ojców rodów. Ten typ nazwisk dominuje na całym Podlasiu – prócz najliczniej występujących nazwisk z przyrostkiem -uk i -czuk, występują także nazwiska zakończone na -icz, -owicz, -ewicz, jak np. Ławrynowicz (od Ławryna), Klimowicz (od Klima), Zinkiewicz (od Zina), nazwiska zakończone na jak również bardzo popularne nazwiska z przyrostkami -ski, -dzki, -cki, które w ogromnej większości nie oznaczają jednak pochodzenia szlacheckiego – pochodzą one przede wszystkim od imion wschodniosłowiańskich. Nazwiska te tworzono najczęściej poprzez dodawanie do istniejących już nazwisk „szlacheckiego przyrostka”, np. XXX. Spotyka się na Podlasiu także nazwisk tworzone przez dodanie przyrostków -enko, -czenko, np. Roszczenko, Iwanczenko, występują one na jednak bardzo rzadko - głównie w powiecie siemiatyckim. (2)
II. NAZWISKA ODAPLETYWNE
Druga, najliczniejsza na Podlasiu po nazwiskach ojcowskich grupa, to - wspominane na samym początku - nazwiska odapletywne, czyli grupa nazwisk utworzonych od nazw pospolitych.
Nazwiska odapelatywne charakteryzowały niższą warstwę społecznych. Początkowo funkcjonowały jako przezwiska i dopiero po dłuższym czasie nosiły głównie osoby z niższych warstw społecznych. Początkowo funkcjonowały one jako przezwiska i dopiero po dłuższym czasie zaczęły pełnić funkcję nazwiska, przy czym głównym celem było wyróżnienie chłopa od reszty i tym samym ułatwienie spisywania dokumentów.
Nazwiska odapletywne dzielą się na nazwiska nieodbiegające formą od wyrazów, od których pochodzą, przeniesione bezpośrednio i bez żadnych zmian, np. Duda (od instrumentu muzycznego), oraz na nazwiska tworzone za pomocą sufiksów - najczęściej przyrostków. W ten sposób oprócz nazwiska-podstawy Duda funkcjonują na Podlasiu także różne jego wariacje: Dudik, Dudar, Dudel, Dudicz, Dudzicz, Dudaryk. Prócz tego podzielić można je na wiele różnych grup ze względu na pochodzenie:
Grupy zawodowe: BONDAR ←,, bednarz (kiedyś – rzemieślnik wyrabiający beczki). Nazwiska utworzone od nazw zawodów wskazują często na dawne, dziś już nieznane profesje, stanowiąc tym samym niezwykle ważne i wiarygodne źródło historyczne.
Status społeczny & rodzinny: PRYSTUP ←,, mężczyzna przystępującego na gospodarstwo swej żony, HODUN / GODUN ←,, karmiciel
Cechy charakterystyczne wyglądu lub charakteru, w tym ułomności: HARKAWYJ ←,, osoba sepleniąca, KULGAWCZUK ←,, osoba kulawa Nazwy zwierząt: SOROKA ←,, sroka, KOMAR ←,, komar
Nazwy roślin: KORCZ ←,, krzak, WERES ←,, wrzos
Nawiązania do pracy na roli & życia na wsi: STERNICZUK ←,, od ścierniska, HOŁOWNIA / GOŁOWNIA ←,, oznacza niedopalone lub palące się polano
Narzędzia: DOŁOTO ←,, dłuto, KUDELSKI ←,, kądziel
Przedmioty codziennego użytku: TYCZYNA ←,, tyczka, STRAPCZUK ←,, tandeta
Części ciała: BORODA ←,, broda, ŁOBANOWSKI ←,, łeb
Nazwy potraw: KOŁBASIUK ←,, kiełbasa, KRUPA ←,, kasza
Zjawiska atmosferyczne: BURA ←,, burza, CHMARA ←,, chmura
Święta & określenia kalendarzowe: SEREDA ←,, środa
Nazwy etniczne & narodowościowe: KOZAKIEWICZ ←,, Kozak, MAZUR ←,, mieszkaniec Mazowsza, a dawniej także ogólnie – Polak
Są to typowe nazwiska wschodniosłowiańskie. (1) (2)
KOGO JEST NAJWIĘCEJ?
Według badania przeprowadzonego przez serwis internetowy wspolczesna.pl, dotyczącego częstotliwości występowania poszczególnych nazwisk w Białymstoku, w roku 2012 na pierwszym miejscu usytuowało się nazwisko Dobrąwski (1940 osób). Na drugim miejscu znajduje się Kozłowski (1764 osób), a na trzecim Sawicki (1532 osoby). Wszystkie dziesięć pierwszych miejsc zajmują nazwiska zakończone na -SKI: Popławski, Rutkowski, Zalewski, Kalinowski, Borowski, Sadowski i Malinowski. (3)
Źródła
(1) https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_nazwiska (dostęp: 28.05.2017)
(2) http://nadbuhom.pl/art_2545.html (dostęp: 28.05.2017)
(3) http://www.wspolczesna.pl/wiadomosci/bialystok/art/5805173,oto-najpopularniejsze-nazwiska-w-miescie,id,t.html (dostęp: 28.05.2017)
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
W cytowanym tekście zamieniłem nawiasy kwadratowe na okrągłe ze względu na cytowanie…
↧
Mniejszości narodowe Białegostoku - oficjalnie
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
Mniejszości narodowe
Konsulat Generalny Republiki Białorusi w Białymstoku
Białorusini
Białystok to ośrodek kulturalno-społeczny Białorusinów (według spisu powszechnego z 2002 roku mieszka ich tutaj prawie 7,5 tys., co stanowi 2,5% mieszkańców Białegostoku). Działają tu Konsulat Białorusi oraz takie organizacje jak: Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Związek Młodzieży Białoruskiej, Związek Białoruski w RP, Białoruskie Stowarzyszenie Literackie „Białowieża”, Białoruskie Towarzystwo Historyczne, Stowarzyszenie Dziennikarzy Białoruskich, Białoruskie Zrzeszenie Studentów, Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Białoruś, Towarzystwo Kultury Białoruskiej. W Białymstoku odbywają się także ogólnopolskie imprezy kulturalne m.in. Festiwal „Piosenka Białoruska” oraz Święto Kultury Białoruskiej. Działa niezależne białoruskie Radio Racja, nadające sygnał także na Białoruś. Wydawane są tu białoruskie czasopisma: Niwa, Białoruskie Zeszyty Historyczne, Pravincyja oraz Czasopis.
Rosjanie
Rosjanie to mniejszość narodowa, która liczy około 10–15 tys. osób, mieszkających głównie w Białymstoku, na Suwalszczyźnie i Mazurach. W Białymstoku działa ich główna organizacja – Rosyjskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe, organizujące Dni Kultury Rosyjskiej.
Tatarzy
W Białymstoku mieszka ok. 1800 Tatarów. Działa Związek Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej (oddział podlaski), wydawane jest czasopismo „Życie Tatarskie”. W planach jest stworzenie w stolicy województwa podlaskiego Instytutu Historii Tatarów.
Pozostałe narodowości
W Białymstoku mieszkają również: Romowie (działa Centralna Rada Romów w Polsce, ukazuje się ich miesięcznik „Rrom p-o Drom)” oraz Ukraińcy (według spisu powszechnego z 2002 roku w Białymstoku mieszka 417 Ukraińców, działają: Związek Ukraińców Podlasia, Związek Ukraińskiej Młodzieży Niezależnej).
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
↧
Dam tobie bułkę chleba
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
25 rzeczy, które zrozumieją tylko rodowici mieszkańcy Białegostoku
Dodano 12.10.2016
30
Spodobał Ci się ten wpis? Udostępnij go!
2.7K
Białystok kryje w sobie wiele tajemnic, o których nie przeczytacie w przeciętnym przewodniku turystycznym. Miasto ma swój wyjątkowy charakter, gwarę, a wiele miejsc i wydarzeń pozostaje w pamięci jego mieszkańców, bardzo przywiązanych do przekazywanych z pokolenia na pokolenie opowieści. Co jest wyjątkowego w białostockim rynku, czemu tutejszy ratusz się uśmiecha, gdzie stał najelegantszy przedwojenny hotel, jak smakuje mrowisko i co to znaczy „bułka chleba”?
1. Uśmiechnięty ratusz
commons.wikimedia.org
Spostrzegawczy turyści mogą zauważyć, że zegary po bokach ratuszowej wieży wraz z usytuowanym na styku ścian półokrągłym daszkiem tworzą uśmiechającą się buźkę. Z tego powodu mieszkańcy Białegostoku nazywają budynek uśmiechniętym ratuszem, który doczekał się na facebooku własnego fanpage’a z ponad 4000 fanów. Co ciekawe, pochodzący z połowy XVIII wieku, a odbudowany po II wojnie światowej ratusz nigdy nie był siedzibą władz miasta. Niegdyś pełnił funkcję hali targowej, a obecnie stanowi siedzibę Muzeum Podlaskiego.
2. Idę do Fary
pl.wikipedia.org
Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – tak brzmi pełna nazwa białostockiej katedry, a o której mówi się najczęściej „Kościół Farny” lub po prostu „Fara”. W niedzielę Białostoczanin nie powie, że idzie do katedry, ale właśnie do Fary.
Historia kościoła jest dość wyjątkowa. Obecna katedra stanowi bowiem „dobudówkę” do znacznie mniejszego starego Kościoła Farnego, który pochodzi jeszcze z początku XVII wieku. O jego rozbudowę starano się już w XIX wieku, jednak ze względów politycznych białostoczanom przyszło długo czekać na większy, dopasowany do liczby wiernych budynek. Neogotycką bazylikę z czerwonej cegły wzniesiono dopiero w latach 1900-1905.
3. Rynek, który nie jest rynkiem
pl.wikipedia.org
Dość wyjątkową cechą Białegostoku jest to, że miasto właściwie nie posiada starówki. Co prawda istnieje pewne historyczne centrum, ale nikt nie nazywa go starym miastem. Mieszkańcy mówią, że idą „do centrum„, „do ratusza”, ale nigdy „na starówkę czy stare miasto”.
Ewenementem jest także rynek Białegostoku – właściwie nie posiada on cech rynku, ale jest reprezentacyjną promenadą, która tylko nazywa się Rynkiem Kościuszki. To przy Rynku Kościuszki znajduje się wiele najbardziej znanych białostockich zabytków, w tym wspomniana już XVII-wieczna Fara, najstarszy z zachowanych obiektów.
4. Białystok: miasto-park
pl.wikipedia.org
Na tle europejskich miast podobnej wielkości Białystok wyróżnia się niezwykłym układem terenów zielonych – można bowiem przedostać się z samego centrum aż do granic miasta, przechodząc tylko przez parki i las. Taką niezwykłą cechę Białystok zawdzięcza usytuowaniu obok siebie Parku Starego (przy Pałacu Branickich) i Plant, za którymi znajduje się Las Zwierzyniecki i Las Solnicki. Biorąc pod uwagę jeszcze inne tereny zielone, jak choćby Las Pietrasze, Wesołowski czy Bagno, trzeba przyznać, że mieszkańcom nie brakuje miejsc do odpoczynku na łonie natury.
5. Astoria, Cristal i Topolanka
commons.wikimedia.org
Jeśli zapytasz białostoczanina o lokale gastronomiczne o długiej tradycji, zapewne wskaże Ci restaurację Hotelu Cristal lub Astorię. Cristal znajduje się przy głównej arterii miasta – ulicy Lipowej, a jego tradycja sięga aż 60 lat wstecz. Z kolei Astoria mieści się w starej narożnej kamienicy na rogu ulicy Sienkiewicza, tuż przy Rynku Kościuszki. W XVIII wieku mieszkali tu rzemieślnicy pracujący dla dworu Branickich. Zanim jeszcze założono restaurację Astoria, w budynku funkcjonował zakład dentystyczny, następnie apteka, a później restauracja Ludowa.
W poszukiwaniu kultowych barów warto wybrać się do Baru Słonecznego przy ul. Sienkiewicza lub Topolanki przy ul. Wasilkowskiej.
6. Hotel Ritz – urok przedwojennych czasów
Białostoczanie pamiętający jeszcze przedwojenne czasy zapewne wspominają słynny hotel Ritz, uznawany wówczas za najelegantszy hotel w mieście. Wzniesiony w latach 1912-1913 budynek znajdował się pomiędzy pałacem Branickich a pałacykiem gościnnym (obecnie ul. Kilińskiego i Pałacowa). Hotel słynął z luksusowego wystroju i wyposażenia: marmurowych schodów, parkietów, gustownych mebli, atłasowych zasłon, mosiężnych lamp stołowych i reprodukcji znanych malarzy, a także rzadkich na owe czasy udogodnień – centralnego ogrzewania, bieżącej zimnej i ciepłej wody oraz pierwszej w całym mieście windy! W hotelu zatrzymywali się przede wszystkim oficerowie, ziemianie i przemysłowcy, a do najsłynniejszych gości należały Pola Negri, Hanka Ordonówna, Stanisław Przybyszewski i Edward Śmigły-Rydz.
Po przejściach wojennych, kiedy to hotel zajmowali dowódcy wojsk rosyjskich i niemieckich, budynek został niemal doszczętnie zniszczony – przede wszystkim w wyniku podpalenia go przez Niemców. Jego ruiny stały jeszcze w roku 1947, chciano go odbudować, jednak nawet założenie stowarzyszenia przyjaciół Ritza nie pomogło w realizacji tego zamiaru.
7. Pies Kawelin, a może Kawelina?
commons.wikimedia.org
W Parku Planty przechodniów obserwuje betonowy pies z rozdziawioną paszczą, bardziej przypominający groteskowego gargulca niż sympatycznego czworonoga. Jest to wykonana przez Małgorzatę Niedzielko replika zaginionej w czasie wojny rzeźby Piotra i Józefa Sławickich z 1936 roku. Istnieje wiele hipotez dotyczących okoliczności powstania nietypowego pomnika.
Według jednej z wersji figura przypomina carskiego pułkownika Mikołaja Kawelina, według innej – nie samego wojskowego, ale jego psa – stąd właściwie powinna się nazywać „Pies Kawelina”, a nie „Pies Kawelin”. Jeszcze inna legenda głosi, że pies nosi nazwisko Kawielina – stróża przedwojennego Hotelu Ritz. Czemu jednak w ogóle stworzono pomnik psa?
Jak głosi kolejna legenda, rzeźba przedstawia dzielnego szczeniaka należącego do przedwojennego jubilera i zegarmistrza, Jana Sobieraja. Do jego zakładu, znajdującego się na parterze Hotelu Ritz, cenne pamiątki rodzinne oddał do odświeżenia wspomniany wcześniej pułkownik Kawelin. Pod nieobecność Sobieraja zakładu pilnował jego pies – Łajka. Niestety broniąca dobytku sunia została zabita mocnym uderzeniem włamywacza. Szczenię Łajki szczekało jednak tak głośno, że zaalarmowało przechodniów i samego właściciela, dzięki czemu złodzieja udało się złapać. Niedługo potem do zakładu przyszedł pułkownik i to jego nazwiskiem Sobieraj ochrzcił dzielnego szczeniaka. Wojskowy chciał postawić pomnik nieżyjącemu psiakowi, jednak jubiler nie chciał, żeby rzeźba przypominała mu o wielkiej stracie. Ostatecznie dla upamiętnienia wydarzenia powstała podobizna właśnie szczeniaka Łajki – Kawelina.
8. W Katowicach Spodek, w Białymstoku – Spodki
commons.wkimedia.org
Przy ul. Świętego Rocha znajdują się charakterystyczne okrągłe pawilony, nazywane powszechnie spodkami. Mieści się w nich między innymi restauracja Receptura, siedziba Zespołu Pieśni i Tańca „Kurpie Zielone” oraz WOAK (dla niewtajemniczonych – Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury). Obok spodków położony jest nieduży skate-park i skwerek z fontanną.
To miejsce zna chyba każdy białostoczanin, nie każdy jednak wie, z jakim wydarzeniem wiąże się powstanie spodków. Otóż w 1973 roku urządzano w Białymstoku Centralne Dożynki i z tej okazji przeprowadzono w mieście wiele prac budowlanych i modernizacyjnych, zwanych później „białostockim przyspieszeniem”. Potrzebowano także przestrzeni na organizację towarzyszącej Dożynkom wystawy dzieł sztuki. Służące temu celowi spodki projektu Henryka Toczydłowskiego wzniesiono w zaledwie cztery miesiące! Pomimo szybkiego tempa budowy PRL-owskie spodki przetrwały w dobrym stanie aż do dziś, a przez Filipa Springera są nawet określane „jednym z najbardziej kosmicznych budynków w Polsce”.
9. Dojlidy – nie tylko browar
commons.wikimedia.org
W świadomości wielu Polaków Dojlidy to przede wszystkim znana marka piwa (Żubr!). Nazwa ma jednak starszy rodowód niż sam browar. Pierwsi osadnicy pojawili się w Dojlidach jeszcze przed połową wieku XV, a więc obecnie są to najwcześniej zasiedlone tereny Białegostoku. Dawna wieś i folwark zostały włączone do granic miasta w 1954 roku.
Oprócz browaru Dojlidy i fabryki sklejek Biaform na terenie osiedla znajdują się stawy – niegdyś zaniedbane, dziś przeżywają swój renesans. Plaża Dojlidy stała się modnym miejscem rekreacji. Królują tu sporty wodne (kajaki, rowery wodne, łodzie), ale czekających na amatorów aktywnego wypoczynku atrakcji jest więcej, by wymienić choćby boiska do siatkówki, siatkówki plażowej i piłki nożnej, siłownie czy place zabaw.
10. Aleja Bluesa
commons.wikimedia.org
Choć zlokalizowana jest w samym centrum Białegostoku, nie wszyscy mieszkańcy wiedzą o jej istnieniu. Na podobieństwo alei gwiazd w innych miastach w stolicy Podlasia utworzono miejsce upamiętniające znane osobistości – w tym przypadku muzyków, dziennikarzy i inne osoby ściśle związane z muzyką bluesową. Deptak, którego chodnik ma kształt klawiatury fortepianu, znajduje się tam, gdzie ulica Suraska przecina się z Rynkiem Kościuszki. Swoje tabliczki mają tu między innymi Włodek Dudek, Adam Wodziński, Jacek Grün i Ada Rusowicz.
11. Pałac Branickich
pl.wikipedia.org
Choć zajmuje zazwyczaj pierwsze miejsce w przewodnikach turystycznych, i na naszej liście nie mogło go zabraknąć. Pałac Branickich chętnie odwiedzają bowiem nie tylko przyjezdni, ale także sami mieszkańcy, dumni z odrestaurowanego zabytku. Jeszcze większą obecnie popularność pałac zawdzięcza zrekonstruowanemu ogrodowi, gdzie białostoczanie lubią spędzać słoneczne popołudnia i karmić tutejsze kaczki i gołębie. Oprócz licznych przeprowadzonych już renowacji, planowane są kolejne prace – na przykład remont Pawilonu Włoskiego.
Barokowy pałac powstał w wyniku przebudowy XVI-wiecznego dworu. Zlecił ją pod koniec XVII wieku wojewoda podlaski Stefan Mikołaj Branicki, angażując słynnego architekta, Tylmana z Gameren. Zniszczony w czasie II wojny pałac odbudowywano przez niemal 15 lat i obecnie jest on siedzibą białostockiego Uniwersytetu Medycznego.
12. Dla głodnego kiszka ziemniaczana!
commons.wikimedia.org
Do tradycyjnych potraw tutejszej kuchni należy kiszka ziemniaczana, czyli flaki napełniane masą ziemniaczaną. Kiedyś kiszkę jadało się głównie w biedniejszych domach, dziś króluje w regionalnych książkach kucharskich, a w pobliskim Supraślu organizowane są nawet Mistrzostwa świata w wypiekaniu kiszki, a także babki ziemniaczanej.
Dziś wciąż można zamówić tę potrawę w wielu białostockich lokalach, na przykład we wspomnianym „Barze Słonecznym”, nazywanym też po prostu „Słoneczkiem”. Białostoczanie zajadają się kiszką ziemniaczaną także w „Barze u Czesia”, przeniesionym z ulicy Piłsudskiego na ulicę Raginisa (zmianę lokalizacji właściciele zaznaczyli nawet na szyldzie!).
13. Marcinek i Mrowisko, czyli palce lizać
flickr.com
Białostockie gospodynie roboty się nie boją! Wśród smakołyków na tutejszych stołach znaleźć można między innymi bardzo pracochłonne ciasto Marcinek. Ten wypiek rodem z Hajnówki składa się z kilkunastu, a czasem nawet kilkudziesięciu cienkich blatów przekładanych śmietankowym kremem. Wielu godzin pracy wymaga także przygotowanie innego, popularnego w Białymstoku tortu: mrowisko to stos faworków połączonych miodem i posypanych makiem z rodzynkami.
14. Polska Hagia Sophia
pl.wikipedia.org
Tym, którzy marzą o zobaczeniu słynnej stambulskiej świątyni, ale nie mogą wybrać się aż do Turcji, można polecić zwiedzanie cerkwi Mądrości Bożej przy ulicy Trawiastej w Białymstoku. Budynek jest bowiem miniaturą bizantyjskiej Hagii Sophii (w skali 1:3). Jego budowę rozpoczęto w 1987 roku z inicjatywy polskich prawosławnych duchownych, którzy po wizycie u patriarchy konstantynopolitańskiego postanowili wznieść świątynię pod tym samym co w stolicy Turcji wezwaniem. Ze względów politycznych zarówno w kościele stambulskim, jak i w innych znanych świątyniach Hagia Sophia, nie można się było wówczas modlić. Duchowni zapragnęli więc stworzyć poświęcone Mądrości Bożej miejsce, gdzie będą wznoszone modły. Obecnie cerkiew jest nie tylko ważnym ośrodkiem religijnym, ale także kulturalnym – we wrześniu odbyły się tu już dwudzieste Białostockie Dni Muzyki Cerkiewnej.
15. Central – mydło i powidło
commons.wikimedia.org
Białostocki symbol socrealizmu – pomimo różnych zawirowań politycznych i społecznych, nadal stoi na swoim miejscu. Za czasów PRL-u był to największy wielkopowierzchniowy sklep w Białymstoku, gdzie można było kupić niemal wszystko. Obecnie wciąż białostoczanie kupują w Centralu na przykład odzież, obuwie, zabawki czy elektronikę, ale modne galerie handlowe i tańsze supermarkety przyćmiły jego popularność. Przy okazji dodajmy, że w stosunku do innych wojewódzkich miast w Białymstoku współczesne centra handlowe i supermarkety pojawiły się bardzo późno.
16. Autobus z czterema strefami biletowymi
commons.wikimedia.org
Od 2010 roku w Białymstoku funkcjonuje linia autobusowa numer 106, zaczynająca swój bieg od ulicy Pałacowej, a kończąca w podmiejskiej Borsukówce. Nie byłoby w tym nic niezwykłego, gdyby nie to, że linia jako jedyna w mieście posiada aż cztery strefy biletowe! Jak na powierzchnię miasta i jego okolicznych miejscowości, to naprawdę imponująca liczba!
17. Śledzikujemy!
Wschodni rodowód białostoczanina można poznać po charakterystycznym zaciąganiu – akcentowane samogłoski wymawia on dłużej, używając opadającego tonu. Dzięki temu gwara białostocka brzmi bardziej melodyjnie. Niemniej charakterystyczną jej cechą jest śledzikowanie, czyli wymawianie spółgłoski „ś” jako „s-i”, „ć” jako „c-i” czy „dź” jako „dz-i”. Czasem z ust najstarszych mieszkańców można usłyszeć także specyficzne, wschodnie „l”, wymawiane z językiem dotykającym górnych zębów.
18. Daję dla Ciebie bułkę chleba
Taka konstrukcja językowa, obca mieszkańcom innych zakątków Polski, w Białymstoku bardzo się rozpowszechniła. Zamiast powiedzieć „dam tobie”, białostoczanin powie „dam dla ciebie”. Zjawisko jest tak nagminne, że nawet nauczyciele w szkołach nie poprawiają tego sformułowania uczniów. Z funkcjonujących w powszechnym obiegu słów można przytoczyć „zasynać” (czyli „zasypiać”), „taryfa” używane jako określenie taksówki czy „bułka chleba”, co wcale nie oznacza połączenia bułki z chlebem, ale po prostu bochenek chleba.
19. Uwaga, łoś na ulicy
Mawia się czasem, że w Białymstoku po ulicach chodzą żubry, a na rogatkach miejskich kierują ruchem niedźwiedzie polarne. Ile w tym prawdy? Choć nie można przesadzać, że dzikie zwierzęta w przestrzeni miejskiej są tu na porządku dziennym, to jednak zdarzają się nietypowe sytuacje, jak na przykład łoś beztrosko wychodzący na ruchliwą ulicę Popiełuszki. Niektórzy kierowcy dość często przemierzający tę trasę uważają nawet, że ów łoś jest stałym bywalcem tych okolic. Radzimy zatem zdjąć nogę z gazu, wjeżdżając na ulicę Popiełuszki!
20. Stare Bojary
pl.wikipedia.org
Spacerując w pobliżu centrum miasta, natrafimy na drewniane chaty będące pozostałościami dawnej zabudowy Białegostoku. Na osiedlu Bojary zachowały się mieszczańskie dworki z drugiej połowy XIX wieku, a także kilka kamienic i willi zbudowanych pod koniec XIX wieku i w okresie międzywojennym. Co ciekawe, wzdłuż zachowanej w części ulicy Skorupskiej kiedyś przebiegała granica między Koroną Królestwa Polskiego a Wielkim Księstwem Litewskim.
Niedoceniane przez lata historyczne obiekty niegdyś będące miejscem zamieszkania głównie społeczności żydowskiej zaczęto wyburzać w latach 70. XX wieku i zastępować je blokami mieszkalnymi. Dziś współczesna architektura sąsiaduje tam z zachowanymi w coraz mniejszej liczbie reliktami dawnej miejskiej zabudowy, a plany dotyczące zagospodarowania Bojar są przedmiotem ciągłych dyskusji.
21. Bazar przy Kawaleryjskiej i rynek na Jurowieckiej
commons.wikimedia.org
Amatorzy zakupów na targowiskach mają swój raj przy ulicy Kawaleryjskiej. Tutejszy bazar działa już od dwudziestu kilku lat i mimo silnej konkurencji ze strony supermarketów, wciąż przyciąga licznych klientów, a przybywają tu nie tylko mieszkańcy Białegostoku, ale także osoby z Białorusi, Ukrainy czy Litwy. Okres największej popularności bazaru przypadł na lata 90., gdy liczba kupców sięgała nawet około 1600! Wciąż jednak targowisko na Kawaleryjskiej jest największe w regionie.
Niegdyś istniało także targowisko w samym centrum miasta, a dokładnie przy ulicy Jurowieckiej, nazywane powszechnie „rynkiem na Jurowieckiej”. Od niedawna otworzyła tam swoje podwoje Galeria Jurowiecka. Wiosną tego roku padła propozycja postawienia hali targowej przy Jurowieckiej, projekt spotkał się jednak z dezaprobatą prezydenta miasta, który modernizację targowiska przy Kawaleryjskiej uważa za wystarczającą.
22. Hołd oddany księdzu Popiełuszce
Jednym ze znaczących wydarzeń w historii Białegostoku było pożegnanie księdza Jerzego Popiełuszki. W tutejszym Zakładzie Medycyny Sądowej przeprowadzano sekcję zwłok zamordowanego przez oficerów MSW księdza. Zgodnie z zaleceniami władz 2 listopada 1984 roku trumna z ciałem duchownego miała zostać przewieziona do Warszawy bez żadnego rozgłosu. Tysiące białostoczan czekało jednak na moment wywiezienia zwłok kapłana „Solidarności”, by towarzyszyć jego ostatniej wędrówce, przynosząc kwiaty i znicze. Zgromadzeni mieszkańcy unosili palce w formie litery „V” i śpiewali „Boże, coś Polskę”, a taksówkarze utworzyli nawet kolumnę samochodów odprowadzających karawan z trumną aż do granic miasta. Te chwile wielkiego poruszenia możemy dziś oglądać na zdjęciach Artura Radeckiego.
23. Katastrofa pociągu z 1989 roku
Ponad 27 lat temu w okolicach centrum Białegostoku wykoleił się jadący z ZSRR do NRD pociąg, którego zawartość stanowiła śmiertelne niebezpieczeństwo dla mieszkańców miasta. W wyniku pęknięcia szyny przewróciły się cztery cysterny z ciekłym chlorem.
W akcji ratowniczej uczestniczyły dwie jednostki straży pożarnej, przedstawiciele kolei, a także Centralnej Stacji Ratownictwa Chemicznego. Mając w pamięci katastrofę w Czarnobylu, białostoczanie w panice chowali się lub uciekali z miasta. Wylanie substancji rzeczywiście mogło uśmiercić tysiące osób, szczęśliwie jednak do tego nie doszło, co wielu Białostoczan uznaje wręcz za cud – pięć lat później w podzięce za szczęśliwy koniec akcji w miejscu wypadku wzniesiono krzyż.
24. Stolica disco polo?
pl.wikipedia.org
Niektórzy mówią o tym ze wstydem, inni z entuzjazmem zaczynają śpiewać hity popularnych zespołów. Do Białegostoku przylgnęło określenie „stolicy disco polo” ze względu na tutejszą popularność takich podlaskich zespołów jak „Piękni i Młodzi” z Łomży, „Weekend” z Sejn czy „Boys” z okolic Ełku. Przede wszystkim nie można jednak nie wspomnieć, że w Białymstoku mieszka i tworzy Zenon Martyniuk, z którego repertuaru pochodzą „Dźwięki strun”, „Mała figlarka” i „Przez twe oczy zielone”.
Warto przypomnieć, że z Białymstokiem związani są także muzycy uprawiający całkiem inne gatunki. Mało znany przez młodsze pokolenia Janusz Laskowski, wykonawca przeboju „Kolorowe jarmarki”, debiutował z zespołem Ananasy w latach 60. właśnie w Białymstoku. Dzieciństwo spędził tu światowej sławy dyrygent, Jerzy Maksymiuk, któremu przyznano tytuł Honorowego Obywatela Miasta Białystok.
25. Dziewczynka z konewką
commons.wikimedia.org
Choć istnieje w Białymstoku zaledwie od kilku lat, mieszkańcy bardzo się do niego przywiązali. Mural autorstwa Natalii Rak stał się jednym ze znaków rozpoznawczych Białegostoku nie tylko na terenie Polski, ale i za granicą. Znajdujący się na ścianie zabytkowego przedwojennego gimnazjum Druskina mural przedstawia dziewczynkę przechylającą konewkę z wodą, przy czym konewka znajduje się tuż nad rosnącymi obok budynku drzewami. Daje to iluzoryczny efekt, jak gdyby namalowana postać podlewała prawdziwe rośliny.
W tym roku pojawiło się zagrożenie dla muralu, gdyż pewien inwestor chciał dokonać przebudowy budynku. We wrześniu radni jednak objęli mural ochroną i od tej pory jest traktowany niczym zabytek.
Więcej o stolicy Podlasia możecie przeczytać na blogu regionalno-turystycznym „Białystok subiektywnie„.Podziękowania dla Pani Agaty Biegańskiej, rodowitej białostoczanki, za pomoc w zbieraniu materiałów.
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
↧
SŁOWNIK GWARY BIAŁOSTOCKIEJ
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
SŁOWNIK GWARY
A
a nu jego (jeho) - do diabła z nim
abalasa - gruba żerdka od płotu
akuratnie - zrobione dokładnie tak jak trzeba
apiać - znowu
apałonik - łyżka wazowa
abalasa - gruba żerdka od płotu - używana jako wspornik do ogrodzenia.
B
baćko – ojciec
baciuszka – ksiądz prawosławny
badziewie, badziew - coś bez wartości
bajstruk - nieślubne dziecko
baleja - balia
bambaryła - grubas, głupek, ciężki umysł
bambetle - łachy
bambosze - ranne pantofle uszyte z resztek tkanin
banaluki - głupoty, gadasz banaluki - mówisz głupoty
bandzie - wystarczy
banerka - puszka, konserwa
barabanić - łomotać, stukać, dobijać się
barabolec - wino owocowe - ale też ciasto z zakalcem
barachło - coś bezwartościowego
batarejka - latarka
bełtać - mieszać
berbelucha - tanie wino
baryk – bar, knajpa
besztać - wymawiać komuś
bez - przez, przejdź bez ulice - przejdź przez ulice
biedy sobie naputać - ściągnąć na siebie kłopoty
bladź - pani lekkich obyczajów
blekot - szalej – roślina - blekotu się najadła
błancza - guz
błotka - płotka
bołoto – pole
bor - wiertło
borgować - kredytować, zborgować, wziąść na borg - skredytować, wziąć na kredyt
bormaszyna - wiertarka
bożyć się - przysięgać, a zabóż się - przysięgnij
bradziaga - ktoś nieprzyzwoity
brechać - kłamać, szczekać, niektórzy jednak używają tego zwrotu jako - śmiać się
browar - piwo
bryle - okulary
brynzel - idiota, glupek, ty brynzlu - ty idioto, baranie
buby, bubki - kuleczki, jagódki, itp.
buc - głupek
bulwa - ziemniak
bułka chleba – „poproszę bułke chleba" - poproszę bochenek chleba
burchel - pęcherz
buza - napój ze sfermentowanej kaszy jaglanej
C
certolić się - wzajemnie sobie ustępować
ciapki – kapcie
cierlica, międlnica - narzędzie do międlenia lnu
cipier - teraz
chabor - rodzaj łapówki lub prezentu
chaman - cham
chaziaj - gospodarz pełną gębą
chazior - pewny siebię, butny
certolić się - wzajemnie ustępować
chiebra - gromada, banda
chwiluńka - moment, chwileczkę
chwost - ogon
chyższy - szybszy, kto chyższy? - kto szybszy?
cierlica, międlnica - narzędzie do międlenia lnu
ciurma - więzienie
chlapcążki - obcęgi, kombinerki
chłodnik - rodzaj zupy podawanej na zimno
chodzić do magazynu - chodzić do sklepu
chodzić w arende - kraść owoce z sadu
chomtolić - psuć, coś zacząć i zostawic nie gotowe
chwacit – starczy, dosyć („ci" czytać jako „c-i" nie „ć")
chwiluńka - moment, chwileczkę
cupać - skubać, trącać przynętę
cymes - nadzwyczajna potrawa, także nazwa jednej z potraw żydowskiego jadłospisu
cypek – mycka
czałpicsa - czepiać się kogoś, dręczyć kogoś
czemergies - samogon, ruska wódka
czepił sie jak rzep psiego ogona - ktoś się kogoś bardzo "uczepił", przeszkadza
czuczeło - dziwadło, straszydło
czugunny - garnek odlewany, żeliwny garnek
czuwać - slychać
czy ja jemu w garki patrze sie? - nie interesuję się jego sprawami
czychunka - kolej, tor kolejowy
czyżyk - mały chłopczyk
D
daje dzisiaj mróz - zimno dziś
dali popalić - dokuczyli
darem, na darem, daremno, nadaremno - bez efektu, bezproduktywnie
dziengi – pieniądze
dętka - bąbka choinkowa
dla - daj dla cioci - daj cioci, boli dla mnie głowa - boli mnie głowa
dochodzić tołku - racjonalizować, porządkować argumenty
durak - dziwny, niespotykany
durniacha - naiwniak, łatwowierny
durnowaty - głupkowaty
druszlak, durślak - cedzak
drzewnianny - drewniany
dwiuch – dwóch
dynia - zamiast melon i melon zamiast dynia
dynksić - bać się
działgać - pies działga - pies ujada
dziamgać - marudzić, pleść bzdury, gadać androny
dziażka - pasek
dzieżka - dzbanek
dźwi - drzwi
F
fajerka - jedno z kółek żeliwnych zakrywające otwór w płycie kuchennej
fanga - ślad po uderzeniu
faradyny - spodnie
farfocel - strzęp
fest zrobione - dobrze zrobione
flafcążki - obcęgi, kombinerki
fleja - brudas, brudaska
ficzka - krotka bluzka, kurtka
fifraczek - żakiet (najlepiej fioletowy, bo to kolor Podlasianek)
fizyczny piec - piec opalany węglem, drewnem
fufajka - waciak
furt - znowu, jeszcze raz, ponownie
G
gała - nieudacznik , gapa, ciapa
garki - garnki
gąsewka - skórzany łącznik bijaka z trzymakiem w cepach
giry, syry - nogi
glaca - łysina
gołodupiec - biedaczyna
graba - ręka
grać w kaczanego - wielkanocna zabawa polegająca na toczeniu jajek po pochyłości
gumno - łąka
góruje - ból nie do wytrzymania
gra w "dwa tereny" - gra "w dwa ognie"
gra w "piegi" - ułańska zabawa
H
hajtać się - brać ślub
hadztwo - ohyda, obrzydliwa istota, nieprzyjemne uczucie
handryczyć się - sprzeczać się, złościć, pokrzykiwać
hapać – brać
hapun – ten co zabiera nie swoje, (hapać – brać) np. po niegrzeczne dzieci przychodzi hapun hebel - kochanek
hetudy – tędy
hetyj – ten
hledzieć - patrzeć
hołoble - dyszle boczne w wozie konnym
hulać - pić alkohol
hulanka - popijawa
I
ich - trzeba ich podnieść - trzeba je podnieść (np. jabłka)
ichni - ich
ichny - ich
idę/jadę na miasto - idę/jadę do miasta
idę do jego - idę do niego
idz ty w żopu - odczep się, odwal się
idziem - idziemy
iść pieszkom - iść na nogach, pieszo
iść z buta - iść pieszo
J
jadaczka - gęba
jajka w śniadku - jajka na miękko ledwo ścięte
jełop - głupiec
jobów nasadzić - nawymyślać, skląć
jucha - krew
juszka - wywietrznik piecowy
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
↧
↧
SŁOWNIK GWARY BIAŁOSTOCKIEJ
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
K
kaban - wieprz, świnia
kabanina - wieprzowina
kabona, kabonka - pieniądze
kaczan - głąb, rdzeń kapusty
kanka - konewka
kartacze - Pyzy z mięsem
knypeć - niedorostek, smarkacz
karakan - karaluch, albo ktoś niski
karman - portfel
kasza hreczana - kasza gryczana
kawalerczak - niedorostek, smarkacz
każdą razą bądź - w każdym przypadku
każden, któren - każdy, który
kicha - wstyd, lub coś kiepskiego, jaka kicha - jaki wstyd, to jest kiszkawe - to jest kiepskie
kiego - czego, po co, kiego licha tam jedziesz?! – po co tam (do cholery) jedziesz?!
kiendy? - którędy?
kiendziuk - flaki
kiepeła - głowa
kinol - nos
kipiatok – wrzątek
kisle mleko - mleko zsiadłe
kitrać - chować
klatencja - klatka schodowa
klekotun - bocian
kleić durnia - udawać, ukrywać coś
klikać- wołać
kocik - mały kotek
kokrzysko, kukrzysko - stare siedlisko
kołdoby - wyboje
kołduny - pyzy, kartacze
kondon - kondom
kopańka - dłubanka, naczynie wykonane z jednego kawałka drewna
koperkaczka - puszka z podziurawionymi bokami, mocowana na drucie, wypełniona czymś palnym i rozpalona. Służyła dla zabawy do kręcenia otwartym ogniem wokół głowy.
kordła - kołdra
korp - gołębnik
koza - piecyk żeliwny
kozytkać – łaskotać
kozytki - łaskotki
kozyrek - daszek od czapki
kruczek - pogrzebacz
krupa – kasza
któren - który
kucia, kutia - potrawa bożonarodzeniowa składająca się z ryżu z makiem i bakaliami
kumać - rozumieć, nie kumaty - człowiek mający trudności w zrozumieniu czegoś
kupalim – kąpaliśmy
kupywać - kupować
kurzyć - palić papierosy
L
latoś - tego roku
leci jakby jemu soli na ogon nasypał - biegnie prędko, spieszy się
letko – lekko
lewszun – leworęczny, mańkut
limo - siniec
liszni - zbędny
Ł
ładyszka - dzbanek
łajza - powsinoga
łepetyna, łbicho - głowa
łoj - oj, łoj boże - oj boże
łoncki dziadzio - staromodny, nieaktualny człowiek
łoni - ubiegłego roku
łypa - warga
M
machorka - lichy tytoń
magazyn - sklep
masłobojka - maselnica, przyrząd do ubijania masła
maść nabolenie - środek na chorobę
mata - macie
mamona, mamonka – pieniądze
manera - pusta puszka ( banerka )
maszyna – kuchnia gazowa
mączka – cukier
melon - zamiast dynia i dynia - zamiast melon
menel - pijak
meszty - kapcie
mieć kołtun - fryzura w nieładzie, siano na głowie
mleko uciekło - mleko wykipiało
mielim - mielimy, mielta - mielcie
mlon - nielubiany mężczyzna
modzele, mozole - odciski
mogiłki - cmentarz
mordownia - kiepska knajpa
możno - można
musi - pewnie, prawdopodobnie, częste jest powiedzenie: musi tak...
murzyk – mężczyzna
mutra – nakrętka
myszorec - pomocnik woźnicy towarowej konnej platformy, ładowacz
myszygene - zwariowany, stuknięty
N
na zaś - na później, na zapas
nadajeli - dali popalić
nahula - natrętny, upierdliwy
namolny - natrętny, upierdliwy
napchać kałdun - napełnić brzuch
nastojka - nalewka
nawarzyć – ugotować
nazukoś - ukosem (przechodzić przez jezdnię nazukoś)
nie duż głowy - nie zawracaj mi głowy
nie zdzierżyłem – nie wytrzymałem
nie zniese – nie zniosę
nie zawracaj gitary - daj mi spokój, nie nudź
niehadliwy - nie brzydzący się
nos - pijak
nyje mnię - mdli mnię
O
obied – obiad
obiedać - jeść obiad
obrzyn - broń zazwyczaj kłusownicza, karabin z obciętą lufą
obuwaj się - nakładaj buty
ocipiał? - zwariowałeś?
odczmuchać sie - otrząsnąć się
odkazać – odmówić
odkluczyć - otworzy
odracha - niechluja
odziać się - ubrać się, opatulić
odwietki - odwiedziny nowonarodzonego dziecka
oładki, ołatki - placki ziemniaczane
ot - ot jaki ty głupi - (oj) jaki ty głupi
otawa - drugi pokos trawy
P
pacan - smarkacz, pędrak
padaka - coś bardzo śmiesznego, ale padaka - ale śmieszne
pajucina - pajęczyna
pała - głowa
pampuchy - pączki dla ubogich
paniał? – zrozumiał(eś)?
papcie - obuwie domowe
patrzaj - patrz
parszuk - świnia
paszcza - buzia, usta
patałach - ktoś niezadbany, poniżenie
peniak - tchórz
pepegi - tenisówki
perelina - peleryna
pet, kip - niedopałek, papieros
pieczka - legowisko na piecu do spania
pietuch - kogut
pinda – narząd płciowy kobiety, również używane jako obelga
piterka - portfelik
piston - smarkacz
plita - płyta kuchenna
placforma - platforma np. konna do przewożenia dużych ładunków
plajster – plaster
plaskaty - płaski, spłaszczony
płastynki - blaszki z owalnym otworem przybijane do obcasa, służące do mocowania łyżew
płaszczadka - drewniany podest do tańca
po pociemku - po ciemku, siedzę po pociemku - siedzę po ciemku
po poslednim - jeszcze jednym, kolejnym, to jak, po poslednim? - to jak, zapalimy jeszcze?
pocelować - trafić
pociopać - posiekać
pochlopka - cieńka zupa
pochłodnieje - ochłodzi się
podpierdalanka - rodzaj biednej zupki z ziemniaków
podprowadził pod durnego chate - zrobił ze mnie głupca
podwórek - chodź na podwórek - chodź na dwór
poka – (czyt. paka) cześć
pokinunć - zgubić
poklikać - zawołać
pomalej - pomału
popelina - wstyd, jaka popelina - jaki wstyd
potoknąć – wypłukać, także znaczyło polać wodę np. drugiej osobie na dłonie przy myciu się
porwał - podarł, uszkodził, rozerwał
poślim - poszliśmy
pośpieszaj - szybciej
poszed w kibini macier - wypchaj się, idź do diabła
poszła ty w buraki - przekleństwo typu idź do diabła, won
poszedł w bołoto - przekleństwo typu idź do diabła, won
poszła w czortu - przekleństwo typu idź do diabła, won
powiestka - wezwanie
pójdziem - pójdziemy
pójść w odwiedki - odwiedzić rodzinę, w której niedawno urodziło się dziecko, nie należy przychodzić z pustymi rękami
półpierdun - wierzchnie okrycie długości ¾,,
prodziż - prodiż
prukwa - obelżywie kobieta "rozlazła"
prynuka - namawianie
przebrać się - przeprowadzić się
przedzierzgać się-przebierać się
przylepka - kromka chleba
przylimonić - walnąć, stuknąć
przytrzódka - pomocnik kierownika stada krów ( naczelnego pastucha)
psiuk - mały pies
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
↧
SŁOWNIK GWARY BIAŁOSTOCKIEJ
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
R
raby - plamisty (stąd często łaciata krowa nazywana jest: Raba)
ramka - ramka papierosów - paczka papierosów
raszpla - kobieta bardzo lekkiego prowadzenia
razdziawa - gapa, niezdara
rećka - rzodkiewka
rezać – ciąć, rżnąć, piłować
rodyska - rzodkiewka
rogatka - proca
rozdziewaj się - zdejmij odzienie
rozgawenia - osoba roztargniona
rozkołupać - powiększyć otwór
rozpuszczanie - rozpuścić dzieci - rozpieścić dzieci, rozpuszczony jak bisurmański bicz - rozpieszczone dziecko
roztropa - osoba roztargniona
roztworzyć – otworzyć np. okno, słoik, buzię
roździawa jedna - krzykaczka, głośna osoba
rubaszka - koszula męska
rugać się - przeklinać
rychtyk - akurat, właśnie, samo rychtyk - w samą porę, o czasie
ryło - twarz
rypać się - tłuc/bić się
ryży - rudy
S
saczek - bluzka
samogon - bimber, nielegalnie pędzony alkohol
sałata, sałaciarz - taksówka, taksówkarz
saławiej - słowik
słychować - co słychować? - co słychać?
sarafan - sukienka bez rękawów
se - sobie - weź se kup - weź sobie kup
siaszka - kosa
sień – weranda
siniak (akcent na „a") - rodzaj grzyba, którego kapelusz sinieje po potarciu
sinka - niebieski barwnik używany do krochmalenia
siurek smarkacz, "mały interesik" u chłopczyka
skakina - ty skakino jedna, ty bydlaku
skibki - kanapki
skołowacieć - stracić orientację, zgłupieć
skowroda - patelnia
skrobać marchewki - deptać komuś po piętach
smark - niedorostek, smarkacz
słychać - czuć, słychać spaleniznę - czuć spaleniznę
sobaka – pies
starszy - drużbant, świadek ślubu
stojali - stały
stojało - stało
stolarzowaty - znający się na stolarce
struchlałe - zmurszałe np "patyki struchlałe”
stuk - karta stuk - w grze w karty, karta nie do wycofania
suchna – owca
sulan - leworęczny, mańkut, szmaja
swarycsa - kłócić się
swołocz - łobuz, drań
szantrapa - osoba roztargniona
szałaputa - człowiek bezmyślny
szaszok - tchórz
szlauch - rura gumowa
szparko - szybciej, poganianie
szpuk - gołąb pospolity, nierasowy
szpurc - niedorostek, smarkacz
sztanga - obciążnik zegara ściennego
sztany - spodnie
szajbus, szajbnięty - wariat
sztafirować - stroić się
szczun - smarkacz
szkodowiery, szkodowieki - skąpca
szmaja- leworęczny, mańkut
szmuc - brud
szpilorek - szydło
szprechać - mówić
szpurt - szybki bieg
sztafirować - stroić się
szuba - sałatka kartoflano-śledziowo-warzywna
szurganiec - łobuziak
szulaki - określenie na ptaki drapieżne polujące na gołębie
szypszyna - nasienie, owoc dzikiej róży
szwajsować – spawać
szwendać się - spacerować bezmyślnie
Ś
ślozy - łzy (częste powiedzenie: i po co tak lejesz ślozy?)
śniedać - jeść śniadanie
śrubstag - imadło
świeżynka - świeża pieczeń wykonana zaraz po uboju prosiaka
T
taborek - taboret
tako - w ten sposób
taksowka – nazwa każdego samochodu osobowego, nie koniecznie taxi
taskać – nieść
temu - dlatego
ten - ten pomarańcz - ta pomarańcz, ten winogron - ta winogron
terperda, torpeda - mały pociąg osobowy złożony z dwóch jednostek
telepać się - trząść się, ale dziś telepejszen - ale dziś zimno
toczka - głośnik zakładowego radia
tok - bateria
tołkować - tłumaczyć, bez tołku - bez sensu, bez pomyślunku, nietołkowny - nie dający sobie wytłumaczyć
tutaj babcia koszyk nosiła - "gest kozakiewicza", tu się zgina...
trafić na chanajki - przed wojną dzielnica znana z pośledniejszych pań lekkiego prowadzenia
turza (czyt. tur-za) - boli
U
uchażor - starający się o rękę panny
uczycielka - nauczycielka
ugotujem - ugotujemy
ukatrupić, zakatrupić - zabić
unaj, undzi - tam
ulnik - babka ziemniaczana
upioką – upieką
upioke - upiekę
W
wajcha - dźwignia
walonki - obuwie z filcu na mróz i śnieg
wała - takiego wała - "gest kozakiewicza", tu się zgina...
watacha, wataszka - grupa, gromada
wchodziny - parapetówka
wcinać - jeść
wentroba - wątroba
wieczera – kolacja
wieczerać - jeść kolację
wiernusa - zawrócić się
wiszczeć - piszczeć, krzyczeć
wiuga - zawieja
włanczać, wyłanczać - włączyć, wyłączyć
wołoczebne - prezent od matki chrzestnej
wredota – o osobie wrednej
wrzaskun - awanturnik, pieniacz, także głośno krzyczące dziecko
wsio -wszystko
wycierucha - kobieta bez zasad
wycug - dożywotnie, utrzymanie
wyczmuchać - przewietrzyć
wygrużać - wywalać, usuwać
wykipiło – wykipiało
wyskipło – wykipiało
wyrko – łóżko
wzion - zabrał
Z
za biezdurno - za nic, za darmo
za frajer - za nic, za darmo
za im - za nim
zaciągnąć się - zagłodzić, brak apetytu
zadawać - dać
zaidrosny - zazdrosny
zajedno - wszystko jedno, to samo
zajzajer - kwas, coś bardzo kwaśnego
zakluczyć - zamknąć
zakolegować - zaprzyjaźnić
zalatywać do kogoś - wejść do kogoś na chwilkę
zamaniło - zachciało się
zapalić - włączyć (np. światło, telewizor)
zapluszczyć oczęta - zamknąć oczy
zapojka - napój do zapijania alkoholu
zasynać - zasypiać
zaszpilić - zapiąć na guziki
zawtrakać - jeść
zbuk - zepsute jajko
zdurniał, czy co? - czyżby człowiek ogłupiał, dziwnie się zachowuje
zdym - zdejmij
zgliwiały ser - psujący się twaróg
zeksa - stać na zeksie - stać na czatach, okrzyk "zeksa" służy również jako ostrzeżenie alarmowe
zezwać - wyzwać, nakrzyczeć na kogoś
zieziulka - kukułka
ziomal - rodak, kuzyn
zjechać do domu - wrócić do domu
zołza – o osobie wrednej
zrobić rezultat - policzyć się z kimś, zrobić z kimś lub z czymś porządek
zrobim - zrobimy
Ż
żeb - żeby
żulik - mały chłopczyk
żywina – trzoda
żywiuszczyj – żywotny
Podróbo! Znowu podpierniczyłeś czyjś tekst…
↧
UWAGA OBWIESZCZAM ŻE OPUSZCZAM TO FORUM
- Michal_Czerkawski_sq4ctp pisze:
Potwierdzam
Opuszczam to forum
Podróba!
↧